Author: Jan

Reisverslag. 16-12-2006 Jakarta, Indonesie: Samenwerking

Posted on by

Beste allemaal,

16 dec 2006, Sukarno Hatta vliegveld in Jakarta. Zojuist aangekomen uit Kupang op het eiland Timor: een van de van de duizenden eilanden die Indonesië telt (Afbeelding 01). Alweer een jaar of 3 geleden werd ik benaderd door de Duitse sterilisatorfabrikant Webeco over de mogelijkheid om hier een kursus sterilisatie te verzorgen. Het ministerie van gezondheid heeft voor de provincie Oost Nusa Tenggara (NTT) een programma opgezet ter verbetering van de gezondheidszorg; het wordt gefinancierd door de Duitse ontwikkelingsbank KfW (Kreditstelle fuer Wiederaufbau). In dit kader kon Webeco sterilisatoren leveren aan 13 ziekenhuizen. NTT is een van de armere delen van Indonesië; Timor is een van de eilanden van deze provincie. Een deel waar ook grote onrust is geweest die enkele jaren geleden uitliepen op hevige ongeregeldheden en resulteerde in 2002 in de afsplitsing van Oost Timor. Het eiland is voor het grootste deel Christen. Vanuit overheidswege is er een grote druk om de Islam tot staatsgodsdienst te verheffen. Vanaf het vroege begin van de onafhankelijkheid van Indonesië is de rivaliteit tussen Christenen en Moslims een heet hangijzer. Door de ongeregeldheden die een triest hoogtepunt hadden in de periode 1999-2001, verloren in Oost Timor bijna de helft van de oorspronkelijke 800.000 inwoners hun leven.

De cursus zou plaatsvinden in Atambua een stadje, aan de grens met Oost Timor.

Na de lange vlucht en een stop in Kuala Lumpur (Maleisië) komen we veilig en wel in Jakarta aan, smeltkroes van 9 miljoen(!) mensen. Indonesië, bijna 46 (!) keer zo groot als Nederland en een bevolking van 250 miljoen mensen een land van ongekende dimensies. Jakarta, een gigantische stad waar miljoenen mensen hun heil zoeken. (Foto 2) Bij aankomst zit het verkeer muurvast. Niet anders dan in de randstad. Het bedrijf dat Webeco vertegenwoordigt heeft haar kantoor in een van de zakenwijken van de stad in een toren met 23 verdiepingen. Het gebouw is eigendom van een zoon van Soekarno. De Islam wordt van staatswege bijna opgelegd. In het bedrijf klinkt op gezette tijden de oproep tot gebed. Tot in het toilet toe… Tijdens de eerste dagen wordt het trainingsprogramma vast gelegd en nog spullen ingekocht en vertaling geregeld; en dan donderdag naar Kupang, met een tussenstop in Surabaya, het westen van Java.

 Vanuit Kupang een rit van 6 uur naar Atambua, aan de zuidkant bij de grens met Oost Timor. Slingerende wegen, vergezichten, en vooral de vriendelijkheid zijn de eerste indrukken. (Fotos 4,5,6,7 )
Ons doel is het ziekenhuis van Atambua: een districtziekenhuis, met 200 bedden (Foto 8). Er zijn 2 artsen,
Een eerste bezoek aan de sterilisatieafdeling geeft in indruk van de toestand. Van de 4 automatische sterilisatoren die onlangs werden geleverd is er geen enkele in gebruik. 3 zijn er buiten werking. De andere wordt niet gebruikt omdat het personeel geen of nauwelijks training heeft gehad en men zich onzeker voelt het apparaat te gebruiken.
  Momenteel wordt er met een halfautomatische Belgische autoclaaf gewerkt van 1982 (Foto 10). Alle electrische componenten zijn inmiddels gesneuveld. Alleen de verwarmingselementen en de schakelaar die deze aan en uitzet overleefden. Maar hij werkt in elk geval nog enigszins…
Verpakken gebeurt in hopeloos verouderd textiel. Er zijn geen enkele sterilisatie controle middelen. Er wordt uitsluitend met de hand gereinigd. De helft van de dag is er geen elektriciteit; althans de generator die dan mogelijkerwijze loopt, kan de sterilisator niet trekken.
Water blijkt een hardnekkig probleem. Na het koken van een liter water uit de kraan ligt een dikke laag kalk op de bodem. De waterverzachter is binnen de kortste tijd verzadigd.
De nieuwe geavanceerde sterilisatoren moeten water van de hoogste kwaliteit hebben om te kunnen functioneren. De nieuwe machines staan er inmiddels 3 jaar. Controle van de tellerstand laat zien dat het gebruik minimaal is. We moeten aan de slag. Met 2 techneuten van Hospitalia, de lokale vertegenwoordiger van Webeco, krijgen we de grote machine redelijk snel aan de praat. (Foto 11). Water problemen blijkt de oorzaak: door kalkafzetting blijft een niveauregelaar hangen en weet de machine niet meer hoeveel water hij heeft. Vervolgens blijkt een nauwe opening in de watertoevoer van de stoomgenerator helemaal dichtgekalkt. Alles wordt schoongemaakt en vervolgens draait hij weer! Wat een opluchting: er moet immers ook voor deze machine geinstrueerd te worden…
Deelnemers van 13 ziekenhuizen zijn uitgenodigd van verschillende eilanden van de provincie. In totaal zijn er 26 deelnemers waarvan het grootste deel techneuten een aantal gebruikers. Een probleem: de taal. Men spreekt vrijwel geen Engels. Alles moet via een vertaler. Een rol vervuld door Markus Tolan, van het eiland Flores. Hij wilde priester (SVD) worden maar het leven besliste anders: hij werd zelfstandig ondernemer en is onder andere duikinstrukteur voor het Marine-life beschermingsprogramma in de provincie NTT.
Ook werkt hij regelmatig in programma’s die door de Duitse ontwikkelingsbank KfW worden gefinancierd. Het klikt meteen. (Foto 12). Hij verstaat en begrijpt mijn woorden direct en weet meteen de goede toon te zetten die respect afdwingt bij de cursisten. In zijn duikopleidingen moet ook serieus gewerkt worden. Het kan je eigen of andermans leven kosten als je je niet aan de regels houdt. Bij sterilisatie is het eigenlijk niet anders. Hij weet het heel goed over te brengen, en regelmatig komen analogieën met de duikwereld boven water. We houden het bij de stap voor stap aanpak.

Van de grond af wordt er opgebouwd: introductie microbiologie, algemene infectiepreventie, natuurkunde, water, stoom, en dan pas de sterilisatoren: van de eenvoudigste tot de nieuwe machines die men nu heeft. (Foto 13). We willen dat er inzicht wordt opgebouwd. Niet uitsluitend het uit het hoofd leren van procedures van knopjes drukken en lampjes of displayboodschappen kijken en dan de klantendienst moeten bellen die straks nauwelijks bereikbaar of onbetaalbaar wordt. Op zondag wilde ik de oude autoclaaf een beurt geven om er de maandag een demonstratie mee te geven. Ik vraag of iemand zin heeft, om op de vrije zondag mee te helpen. De hele groep van 26 mensen biedt zich aan. Op zoveel enthousiasme had ik niet gerekend… Zondagmiddag om 1 uur zouden we gaan; na de mis. Die nacht word ik geconfronteerd met de werkelijkheid onder de zo vriendelijk oppervlakte. Naast het ziekenhuis is de kazerne van het leger. Ook de politiepost is vlakbij. Er ontstaat een conflict tussen deze partijen, er wordt gevochten en geschoten. Een Moslim soldaat vindt de dood; 2 politiemensen raken zwaar gewond. Ze worden alle naar het ziekenhuis gebracht waar we de cursus houden. Er wordt assistentie van de legerleiding in de provinciehoofdstad Kupang opgeroepen. De legerstaf neemt intrek in het zelfde hotel waar wij verblijven en al gauw ziet het er groen van de militairen. Er wordt onderhandeld tussen de partijen. We overwegen of we zullen blijven of toch maar vertrekken voordat het echt uit de hand loopt. Echter de dag is al te ver om nog te gaan en besluiten de nacht te blijven en zouden de volgende morgen bekijken of het veilig genoeg zou zijn om de cursus voort te zetten. We zijn met zijn allen in hetzelfde hotel. Desnoods zouden we daarom eventueel in het hotel verder kunnen gaan. Met al die militairen om ons heen zijn we in elk geval redelijk veilig…

Die avond verschijnt “ons” ziekenhuis op het landelijke TV nieuws. Met spanning en verbazing kijken we naar de beelden… Inmiddels lijkt men door de onderhandelingen tot een akkoord te komen. De volgende dag kunnen we gewoon aan de slag. Er wordt geluisterd, verpakt, en gerepareerd (Fotos 14 en 15). En vooral ook veel gelachen. Over mijn onbeholpen paar woorden Indonesisch. De verhalen van Markus. De sfeer is heel goed. Voor begrip bij de cursisten ben ik echter volledig afhankelijk van Markus. Maar de aansluiting lijkt perfect. We voelen elkaar heel goed aan. Gaandeweg voelt men dat zo’n ingewikkeld apparaat zijn geheimen prijsgeeft, als je hem begrijpt. Er is geen traditional healer meer nodig om een kapotte autoclaaf tot leven te roepen. Het geeft een echte boost als blijkt dat men een van de kleine automaten weer aan de praat krijgt, zonder mijn directe inmenging.
De cursus wordt afgesloten met een test. (Foto 16). Aan theorie valt nog flink veel te verbeteren. Mede doordat er aanvankelijk nog geen enkel naslag materiaal in de eigen taal beschikbaar was. Maar toch is verrassend te zien dat er veel is opgepikt.
Uit de reakties in de eindevaluatie blijkt het belangrijkste te voor de cursisten te zijn dat men meer zelfvertrouwen kreeg. Niet meer zo bang zijn voor dat apparaat boordevol met onderdelen waarvan de functie niet te doorgronden leek. Met zelfvertrouwen aan de slag te gaan door dat je begrijpt wat er aan de hand is. Er wordt echter ook op de beperkingen en de gevaren van te veel zelfvertrouwen wordt gewezen…
Een week is echter niet genoeg om iemand met slechts basale kennis, op te vijzelen naar een ervaren sterilisatortechnicus. Toch staan ze er al gauw voor een groot deel alleen voor. Volgend jaar loopt voor een groot aantal apparaten de garantie af… Dan wordt het menens. Er ligt inmiddels een voorstel om een vervolg aan de cursus te geven. Het zou goed zijn als dit zou lukken.

Tegen het einde van de cursus komt het trainingsmateriaal. Met alle presentaties en zelfs het boek werd binnen 2 weken vrijwel geheel (in een eerste versie) vertaald. Mijn mond viel open. Men heeft daarmee in elk geval achtergrond materiaal…

Het afscheid op donderdag is moeilijk. Hele fotosessies worden er gehouden. We genieten volop.
Samenwerking is cruciaal geweest. Vooral met de Markus. Door hem kon ik communiceren. Optimaal gebruik maken van elkaars kennis en kunde. Elkaar respecteren daarin. Het maakt enorm veel energie los. En lijkt het onmogelijke mogelijk te maken…

Indonesië. Timor, Markus, de cursisten, de gedode militair. Het gevoel van blijheid als de cursisten melden dat de sterilisator werkt. De bloedige recente geschiedenis van Timor, De spanningen tussen Christendom en Islam, corruptie; de warme handdruk bij het afscheid van Gregorius, de locale technicus van het ziekenhuis (Foto 17). Het gaat allemaal nog eens door mijn hoofd, en vervult me met blijheid en dankbaarheid, dit werk te mogen doen…

Terwijl ik dit schrijf realiseer ik me dat ik vergeten ben mijn e-ticket af te drukken. Nu kijken of ik met wat samenwerking toch naar huis kan…

Jan Huijs, Jakarta, 16-12-2006

Reisverslag: 18-10-2006: Burkina Faso, Ghana. Weerzien

Posted on by
Beste allemaal,

Zojuist stegen we op met vlucht 04-0521 naar Ouagadougou met Antrak- Air, een Ghanese locale luchtvaartmaatschappij die verbindingen onderhoudt met diverse landen hier in West Afrika. Met prima service, goede prijs en stipt op tijd. Accra schuift onder ons weg: het centrum van de stad, met het Black Star Square, Korle Bu Teaching Hospital, het strand, de Accra ring road. Afscheid van Ghana, dat in de periode van 1982-1989 mijn tweede vaderland was.Burkina Faso
Afgelopen dinsdag arriveerde ik hier vanuit het zelfde Ouagadougou, waar ik was voor de verdere implementatie van onze software voor planning en management van apparatuur en infrastructuur voor de gezondheidszorg. Het was alweer het vijfde bezoek! Bij dit bezoek ging
het er vooral om, de database verder binnen het ministerie beschikbaar te gaan stellen. Er waren bezoeken aan de verschillende directoraten en andere mogelijke gebruikers, waar een grote behoefte bestaat aan betrouwbare informatie over het gehele gezondheidszorgsysteem.
Men ziet het belang van een centrale database, zeker nu er informatie beschikbaar is van de 1100 gezondheidsinstellingen die inmiddels geïnventariseerd zijn. Men ziet de noodzaak om deze informatie nu up to date te gaan houden. Er is vanuit onze database nu een link met een
cartografiesysteem. Apparatuurbeheer, kan nu echt in kaart worden gebracht. Identificeren van problemen en deze direct weergeven op een landkaart blijkt een uitermate een effectief hulpmiddel te zijn voor planning en beleidsvorming. Het institutionaliseren van het bijhouden
van de database wordt een van de volgende stappen voor de consolidatie van het systeem. Van alle kanten zijn de reacties heel erg positief. Nu moet er de politieke wil zijn om het daadwerkelijk door te voeren en er geld voor vrij te maken. Maar ook hieraan wordt gewerkt; er wordt gelobbyd bij de diverse directoraten. Heel erg spannend is het geworden, en ook heel fascinerend is het om te ervaren dat dit na al die jaren nu verwezenlijkt lijkt te gaan worden…

Weerzien in Ghana
Met het bezoek in Burkina faso was ik heel dicht bij Ghana. Nu moest het er toch ook van komen om eindelijk terug te gaan naar mijn tweede woonplaats: Kumasi! Vanuit het Ministerie van Gezondheid in Ghana was
er ook een verzoek gekomen om in een oriënterend bezoek het systeem te demonstreren. Ook hier dezelfde problemen: er is geen overzicht. Informatie is versnipperd beschikbaar, sommige oud, andere meer recent, en niet in het zelfde formaat. Ook hier kwamen heel positieve reacties en ik mag een voorstel voor implementatie indienen. Heel spannend. Het zou geweldig zijn om na al die jaren een dienst te kunnen verlenen aan
de gezondheidszorg van mijn tweede vaderland!

Sterilisator in Eikwe Hospital
Sinds midden 2005 staat in Eikwe Mission hospital de stoomsterilisator, die in samenwerking met het RIVM en de TU in Eindhoven ontwikkeld werd. Eikwe ligt zo’n 300km ten westen van Ghana. Een rit van 6 uur vanuit Accra, eerst met de bus, naar Takoradi; waar de Ziekenhuisauto me oppikte. De sterilisator draait lange uren, en is momenteel de enige sterilisator in gebruik. Met 5-7 cycli per dag zal hij nu inmiddels zo’n 2000 cycli gedraaid hebben. Er waren aanloopproblemen met de dekselpakking; en enkele maanden geleden een gesneuveld peilglas. Maar het lijkt erop dat het concept, met de besturing en het vacuumsysteem naar behoren functioneert! Met deze resultaten probeer ik nu de industrie ervan te overtuigen dat het een haalbaar concept is en dat hij op de markt komt. Het blijkt een heel moeizaam proces. Maar ook hier moet het uiteindelijk een keer gaan lukken! De Ghanese administrator van het ziekenhuis vertelt over een excursie die hij onlangs maakte met een groep Duitse bezoekers naar plaatsen in de buurt waar de slavenhandel plaatsvond. De erbarmelijke omstandigheden van de mensen die vanuit het fort in Elmina per schip naar Amerika vervoerd werden. De laatste wasplaats. Het sorteerplein waar de mensen werden verdeeld in groepen naar geslacht, leeftijd en gezondheid. Er ligt hier een donkere verbinding met onze eigen geschiedenis, waarvan ik eigenlijk nog veel te weinig weet.

Kumasi en Maase Offinso
Vanuit Eikwe brengt de ziekenhuischauffeur me terug naar Takoradi, en neem daar de bus naar Kumasi. Een reis van bijna 6 uur. Daar zou ik Sylvester Akparibo ontmoeten. Met hem werkte ik bijna 6 van de 7 jaren dat ik in Ghana was. Nog steeds heeft hij zijn basis in Maase Offinso en is hoofd van de technische dienst. Bij aankomst komt de regen met bakken uit de hemel vallen.
Maar tegen de tijd dat Sylvester me gevonden heeft is het droog. Met het mobieltje is het geen probleem elkaar te vinden. Hij heeft via een van de ziekenhuizen waarvoor hij werkte, een auto op de kop kunnen tikken. Een Ford bestel. Onderweg naar Maase Offinso vertelt hij zijn verhaal. Over het ongeluk, nu alweer bijna 10 jaar geleden, waarna alles uit de auto gestolen werd. Het wantrouwen dat ontstond. De gemiste kans om een verdere opleiding te krijgen. De project-auto die aan het ziekenhuis afgestaan moest worden. De moeizame strijd om de financiën. De degradatie van zijn positie, en daarmee aanpassing van het salaris. Er is nauwelijks een werkplaats. Hij zit met zijn spullen onder een veranda. Het lijkt erop dat hier het belang van onderhoud toch weer heel erg onderschat wordt. Het heeft niet de erkenning gekregen die het zou moeten hebben. Op nationaal niveau wil het niet vlotten met alles wat met onderhoud te maken heeft. Een wat armoedige balans na al die jaren. Ieder werkt voor zijn eigen zaak. Wil een deel van de cake, met als gevolg dat het algemeen belang niet voldoende gediend wordt. Maar Sylvester liet zich niet uit het veld slaan, en probeert te doen wat kan om zich staande te
houden. Van verschillende kanten hoorde ik heel positieve geluiden over zijn verdiensten in vele ziekenhuizen. Dat geeft toch weer moed.

 

Zijn kinderen zijn inmiddels volwassen. Een van hen koos om zijn vader te volgen en werkt ook als techneut in het ziekenhuis! Sylvester is Moslim. De Ramadan is begonnen. Geen eten en drinken tussen zonsop- en – ondergang. Met overtuiging houdt hij vast aan de voorschriften. Het gebed speelt een grote rol in zijn leven en vindt hierin de kracht om de vele tegenslagen te kunnen verwerken. De ontmoeting is alsof ik nooit uit Ghana weg ben geweest. We praten, lachen, overleggen, bidden samen. Voel dat er een binding is die alle dingen te boven gaat.

We bezoeken het St. Patricks Hospital, een van de eerste ziekenhuizen die ik indertijd bezocht. Veel is precies zoals het indertijd was. Maar ook zijn er nieuwe afdelingen: de operatiekamer, de nieuwe gebouwen van de school voor verplegend personeel, het nieuwe mortuarium. In het enginehouse staan nieuwe generatoren. Nog steeds zijn ze hoog nodig, zeker nu Ghana een probleem heeft met de stroomvoorziening vanuit de Volta-dam. Een nationaal esparingsprogramma is ingesteld, waarbij per regio de stroom verdeeld wordt: De ene dag stroom, de andere dag niet. Voor de industrie is het rampzalig. Overal in de rijkere delen van de steden ronken s’avonds de generatoren. Er zal een structurele oplossing moeten komen om te voorkomen dat de fragiele economie instort door gebrek aan energie…

Weerzien met Mamma Lucy
Een nacht in Maase Offinso, dan terug over de hobbelige weg naar Kumasi, om daar de bus naar Accra te nemen. Ik ben de laatste passagier die instapt en zit vooraan, naast de chauffeur . Hij blijkt een echte ondernemer te zijn. Hij is eigenaar van de bus, die hij zelf in Korea heeft gekocht! Hij was in Japan, Nederland, Belgie, Canada. In Nederland handelde hij in gebruikte auto, die hij in Ghana importeerde. Het lijkt hem goed te gaan. Voor vertrek spreekt hij zijn passagiers toe. Over de reis die komt, de tijd dat het gaat duren, de voorzieningen in de bus. En dan een kort gebed. En hij zingt voor. Een gebed om bescherming tijdens deze reis. Er heerst een gevoel van
vertrouwen in de bus, althans zo voel ik het. De chauffeur neemt zijn plaats in en we vertrekken naar het zuiden, naar Accra, waar we na 6 uur in-een- ruk-rijden veilig aankomen. De rust tijdens de reis biedt mogelijkheden om kontacten te onderhouden. Op veel plaatsen kan er met
het mobieltje gebeld worden. Gewoon vanuit de bus, vrienden in Nederland bellen. Het komt me nog steeds als onwezenlijk voor dat dit nu in Ghana kan.
Na aankomst in Accra meld ik me bij Mama Lucy Effah, onze Ghanese moeder, die tijdens ons huwelijk in Donyina, nu alweer 18 geleden, getuigde. Wat een heerlijk weerzien! Ze is niets veranderd! Even dynamisch en enthousiast als toen. Maar toch ook 17 jaar ouder, en
inmiddels gepensioneerd. Haar grootste zorgen zijn nu het bijstaan van haar kinderen bij de verzorging van hun kinderen… Haar man overleed enkele jaren geleden aan kanker. Maar haar kinderen houden haar op de been… Herinneringen ophalen over de tijd dat we samen waren; het Diocesane Health Committee, waarin we onze plannen maakten en verwezenlijkten. De vele problemen en successen. Over het huidige Ghana. De zorgen voor de toekomst. Het werd een heerlijk weerzien, waarin tijd en plaats geen grenzen kennen. Vanmorgen vroeg nog een ontmoeting met het hoofd planning van het Ministerie van Gezondheid. Op de valreep nog een demonstratie van onze software. Het lijkt erop dat er in de toekomst meer bezoeken in het
verschiet liggen. En wordt het misschien mogelijk ondersteuning te verlenen in het land waar ik nu 24 jaar geleden met dit werkt begon….

Naast me ronkt de propellermotor van het vliegtuig. Er wordt aangekondigd dat de landing wordt ingezet. We naderen Ouagadougou. Nog een dag van bezoeken en vergaderingen. Met de o.a. ontwerper van het WHO-cartografie-systeem, met de vertegenwoordiging van de Nederlandse ambassade, en vertegenwoordigers van het nationale project ter verbetering van de gezondheidszorg. Het worden nog drukke uren. Maar ik geniet intens dat het mogelijk is, dit te kunnen doen. Donderdagmorgen hoop ik dan veilig en wel weer thuis te komen en jullie
weer snel te kunnen ontmoeten.

Jan

Reisverslag: 11-07-2005: Burkina Faso. Bericht uit Ouagadougou.

Posted on by

Beste allemaal,

Al bijna drie weken ben ik hier in Ouagadougou, Burkina Faso. Het derde bezoek is het alweer. De eerste twee hadden vooral betrekking op de invoering van het geautomatiseerd systeem voor beheer van apparatuur, gebouwen en infrastructuur (PLAMAHS) tbv het Ministerie van Gezondheid. Van de 1300 instellingen is nu ongeveer de helft van de data opgehaald en 40 procent ingevoerd. Een hele grote operatie.Van deze inventarisatie doen we nu een evaluatie, en lever een verbeterde versie van de software. Maar de hoofdtaak was deze keer het presenteren van twee cursussen over sterilisatie: een basis cursus voor de techneuten van de kleinere ziekenhuizen, en een voor de senior-technici.De situatie in veel plaatsen is onvoorstelbaar voor iemand die hier nooit was.Vooral in de kleinere verafgelegen gezondheidsposten. Maar ook in degezondheidscentra in de buitenwijken van de hoofdstad Ouagadougou.

Voorbeeldje: Voor het doen van praktijkwerk waren we op zoek naar een geschikte locatie. Voorgesteld werd de het ziekenhuisje van de wijk Pissy (67 bedden), in het zuid-westen van de stad. Er zou net een nieuwe sterilisator geleverd zijn. We gaan er naar toe.En inderdaad. Een mooi nieuw blauw apparaat: de nieuwe verticale autoclaaf van het Zweedse Getinge, de grootste sterilisatorbouwer ter wereld. Het apparaat werd geleverd via een groot programma ter verbetering van de gezondheidszorg, gefinancierd door Nederland en Zweden. Het gaat hierbij om een budget van miljoenen Euros. Het apparaat is in februari aangekomen. Het blijkt een semi-automaat te zijn, met nogal veel gevoelige elektronica. Met ook nog iets speciaals: De dekselpakking moet onder waterdruk gezet worden om goed af te sluiten. Die moet minstens 2 bar zijn. Zo niet dan weigert het apparaat te starten. Die druk is er vrijwel nergens in het land. Het komt er op neer dat het apparaat nog geen cyclus heeft kunnen draaien.En voorlopig ook niet zal doen. Een oplossing is om een opvoerpomp te plaatsen. Probleem blijft: wie betaalt dat? Het geld voor deze van het project waarmee deze apparatuur is aangekocht is al lang verbruikt.Weer geld los te maken, is een ingewikkelde procedure. Bovendien zijner de wijk waar het ziekenhuisje staat, hele weken achter elkaar dat er geen stromend water is. Het water wordt dan in tonnen aangevoerd. En dan zal een opvoerpomp het probleem ook niet oplossen. Van deze apparaten zullen er op korte termijn 10 geleverd worden. Het is te laat om de zaak terug te draaien. Het komt er op neer dat in vrijwel al deze plaatsen een probleem met dit apparaat zal zijn! Kosten per apparaat: 7.000,– Oftewel EURO 70.000 in de goot… In het betreffende kliniek hadden ze nog een horizontale autoclaaf, maar die is kapot: Problemen met de besturing. Men heeft nu alleen nog een kleine hete lucht sterilisator, waarmee alle werk gedaan wordt, inclusief het textiel. Tijdens het korte bezoek heb ik die niet kunnen controleren.Maar ik vrees dat ook dat niet al te best is. Al met al schiet het op deze manier niet op. Het is echt nodig om met de beslissers en de mensen die de specificaties maken te praten.Verder vind ik dat ook de fabrikant zijn verantwoording heeft, en rekening moet houden met de bestemming van zijn apparaten. Maar helaas blijkt er bij fabrikanten maar verschrikkelijk weinig kennis van de markt hier te zijn. Wat hier gebeurde is een schoolvoorbeeld hoe het steeds maar weer mis gaat. Het wordt echt tijd dat specificaties voor een geschikte autoclaafvoor hier, en de bijbehorende aangepaste technische norm geaccepteerd gaat worden. Het blijkt een lange weg. Soms je het gevoel tegenwindmolens te vechten.

Met de miljarden die de G8 nu vrijmaken moet er op dit terrein toch iets nuttigs te doen zijn:
niet alleen voor sterilisatie, maar over de hele breedte van technologie in de gezondheidszorg; zo verschrikkelijk veel kan verbeterd kan . Technologie moet aangepast zijn naar de omstandigheden hier. Fabrikanten moeten gedwongen worden met regelgeving om voor deze markt geschikte apparatuur te leveren. Ik ben ervan overtuigd dat het kan. Dit bezoek hier bevestigt die overtuiging. En het geld is er: als de internationale donorgemeenschap bereid is (misschien zonder het te weten) geld met bakken door de goot te gooien – en er geen haan ernaar lijkt te kraaien – dan moet het toch ook mogelijk zijn, geld te vinden dat op een nuttige manier gebruikt wordt…

De mensen die hier aan de cursus mee deden bevestigden de problemen. Zij worden geconfronteerd met al die “mooie” spullen, en worden, als ze een apparaat dan niet aan de praat krijgen daarop aangekeken. Ze zitten in een heel lastige situatie. Als je nagaat wat een techneut ineen districtziekenhuis dan in de maand verdient: 30.000 cfa in de maand! Dat komt neer op nauwelijks 50 Euro! (Een verpleegster ontvangt 70.000; ook niet veel, maar al een stuk beter…). Je kunt hier wel wat meer met een Euro, maar het houdt een keer op… Onderhoudmensen,vooral de techneuten in de kleinere ziekenhuizen, worden nog veel teveel gezien als de jongens die ergens in een smerig hok moeten proberen met vrijwel niks allerlei moderne apparaten aan de praat te krijgen en te houden.
Tijdens deze cursus werd hun officiële titel veranderd van “werklieden”, naar “technicus”. Dat alleen al is een opwaardering. Nu de volgende stap: trainingen en opwaardering van het salaris.
Zoals ik al in mijn verhaal uit Senegal vertelde respecteer echt die jongens, die ondanks alle problemen en beperkingen hun werk proberen te doen…Vrijdagavond hadden we het afsluitende feestje. Echt supergezellig.Dan komen dit soort verhalen naar boven. Men spreekt vrijuit. Het hart wordt gelucht.
De komende week ben ik nog een week hier in Ouagadougou. Dan nog een week naar Ghana! Na 16 jaar terug naar mijn tweede thuis, zo voelde ik het indertijd althans.
Eerst ga ik naar een ziekenhuis (Eikwe, Western Region, aan de kust),waar het prototype van een sterilisator getest wordt, waaraan we de afgelopen jaren in de TU Eindhoven gewerkt hebben. Daarna hoop ik echtenkele oude vrienden en kennissen te kunnen ontmoeten.
Op 29 Juli hoop ik dan weer veilig thuis te komen.
Midden Augustus dan nog 2 weken naar Kaapstad, Zuid Afrika, ook vooreen cursus sterilisatie. Daarna eindelijk weer een tijd thuis. Wat ik het vorig jaar te weinig aan opdrachten had, is er dit jaar eigenlijk wat veel van het goede.. Ik probeer er toch het beste van te maken.Vooral voor Yoko, Mariko en Junko zal het niet makkelijk zijn…Na eind Augustus ben ik er wat langer en hoop ik jullie echt weer te ontmoeten!

Vannacht en vanmorgen regende het hier. Met bakken kwam het naar beneden. De laatste weken was het regelmatig raak. De mensen zijn blij. Er kan gezaaid worden. Met de hoge temperaturen groeit alles supersnel.

London
Ik hoorde over de aanslagen in Londen. Het feestje dat er gevierd werd met het binnenhalen van de Olympische spelen heeft wel héél erg kort geduurd. Ik heb het gevoel dat dit terrorisme niet met nog strengere maatregelen en controles is op te lossen. De gevoelens van apathie en haat die in de hoofden van mensen speelt, kan niet weg gecontroleerd, opgesloten of zelfs afgeschoten worden. Met de hautaine houding die het Westen vaak neigt aan te nemen zal er vrees ik weinig veranderen. De diplomatie; respect voor elkaar; overleg. Ik denk toch dat het uit die richting moet komen. Een heilige oorlog tegen de “as van het kwaad” lost naar mijn gevoel problemen beslist niet op… Daarmee blijft de veiligheid in westerse steden onder spanning staan. En halen we naar mijn mening ons nog meer ellende op de hals…

De allerbeste wensen uit een goed Ouagadougou.

De laatste tijd liet ik weer weinig van me horen. Weer wil ik hiervoor mijn excuses aanbieden.

Jan Huys

Reisverslag: Diourbel, Senegal, 02-04-2005. Training Sterilisatie

Posted on by
Diourbel, Senegal, Zondag 02-04-2005
Beste Allemaal,

Terwijl ik dit schrijf hoor ik de muziek van de Beatles. ”We’re going home”. Het roept gevoelens van weemoed op.
Buiten brandt de zon. Gisteren was het zo’n 38 graden in de schaduw. Het voelt als een bakoven. Ik ben in het Nationale opleidingscentrum voor ziekenhuistechnici hier in Diourbel, een provinciestad ongeveer 150km ten oosten van Dakar, de hoofdstad van Senegal, West Afrika..
Op 26 maart kwam ik in Dakar aan, na een dag vertraging op het vliegveld van Parijs, waar ik een nacht in een hotel doorbracht. Door de mist in Parijs had ik de dag ervoor de aansluiting naar Dakar gemist.

Op xx kwam ik veilig en wel aan in Dakar, waar Abdoulaye Djigo me kwam ophalen. Hij is de lokale consultant van Euro Health Group, het Deense Adviesbureau, waarvoor ik nu hier werk. Het ministerie van gezondheid heeft Hygiëne haar ziekenhuizen en gezondheidscentra als prioriteit gesteld. In dat kader werd er door de Noorse ontwikkelingsbank een krediet van 8 miljoen Euro beschikbaar gesteld. In 2000 waren we hier voor een opname van de situatie er werd een plan opgesteld. Er zou apparatuur geleverd worden die te maken hebben met hygiëne: voor de wasserij, keuken, verbrandingsinstallatie en disinfectie en sterilisatieapparatuur. Ik werd betrokken bij het onderdeel sterilisatie. In het voorstel werd ook de opleiding van de technici en gebruikers opgenomen. Nu, na 5 jaar is eindelijk de apparatuur aangekomen (geleverd door Getinge, Zweden). In de komende weken worden hier in Diourbel de cursussen gegeven: eerst 3 sessies voor de technici, (met elk 12-15 cursisten) vervolgens nog een sessie voor de opleiders van de gebruikers (23 cursisten). Elke cursus duurt een week, waarvan elk ik 3 dagen verzorg. Het gaat hierbij om de algemene achtergronden rondom het thema sterilisatie. De leverancier van de appatuur zal de tweede helft verzorgen, die zich dan richt op de apparaat-specifike onderwerpen: bediening, onderhoud en reparatie.
Gisteren was de eerste dag van de eerste cursus. Zoals gebruikelijk bij mij, waren we tot vrijwel de laatste minuut bezig met de voorbereidingen. Vertaling van het cursusmateriaal, de test, de apparatuur…
De samenwerking met Abdoulaye hierbij is echt geweldig! Ook hij is zelfstandig, heeft een adviesbureau met vele projecten in de gezondheidszorg. Zijn specialisme ligt op het terrein van koudetechniek. Hij was de eerste directeur van het instituut hier. Voor zijn studies was hij vele jaren in Rusland. Spreekt vloeiend Russisch. Zijn levensverhaal is echt ongelofelijk. Ik geniet van de samenwerking!Ik was bang en onzeker deze keer. Het is anders, omdat het nu in het Frans zou zijn! Tot nu toe waren de cursussen altijd in het Engels. Alle materiaal wat ik heb is in het Engels. Daardoor nu verschrikkelijk veel werk extra! Het werden nachtelijke uren om nog genoeg materiaal te hebben om daadwerkelijk te kunnen beginnen. Abdoulaye heeft me geweldig geholpen! Ook vanuit het ministerie kwam onverwachte ondersteuning. Het deel Microbiologie werd gedaan door de verantwoordelijke voor het nationale plan ter bestrijding van ziekenhuisinfecties. Het deel over de cyclus voor de bereiding van steriele hulpmiddelen door de verantwoordelijke voor het beleid voor ziekenhuis hygiëne. Echt geweldig. Maar om hen te laten komen moesten we wel zorgen dat er brandstof was voor hun auto…. Voor het afdrukken van de hoofdstukken van het boek hierover mocht ik het laatste papier wat er in hun bureau aanwezig was gebruiken. Het tekent een beetje de situatie binnen het ministerie…

Al met al is eerste dag toch goed begonnen. Alle 11 kandidaten waren er. Ik zal hier zijn tot 18 april. Daarna heb ik nog een paar dagen in Dakar en hoop op 21 april weer veilig naar huis terug te kunnen komen. Het zal een tijd van aanpoten worden. Maar heb er alle hoop op dat het een vruchtbare tijd zal zijn.
Buiten zorgen allerlei vogels voor een heel orkest. Het typische heldere zang van enkele vogels roept herinneringen op aan de Ghana tijd. Achter de school staan tientallen Baobabs. Helemaal Kaal. Adembenemende bomen. De Baobab is het nationale symbool van Senegal. Vanmiddag neem ik een uurtje vrij. We gaan naar het stadion: er is een worstelwedstrijd…. Morgen is het hier onafhankelijkheids dag. Ter herinnering aan dag dat Senegal zich losmaakte van Frankrijk. In de stad is er een defilé van het leger en allerlei hoogwaardigheidsbekleders. Een officier, die aan het defilé zal deelnemen heeft ook een kamer hier naast de mijne…
Nu weer gauw aan het werk. Nog heel veel te doen aan de presentaties voor de lessen van de komende dagen…

Mijn excuses dat ik de laatste tijd weinig van me heb laten horen. Het was echt allemaal heel kort op elkaar: December in Laos, Februari in Burkina Faso en nu Senegal. Het was misschien wel teveel. Ik hoop de schade na mijn terugkeer weer wat in te kunnen halen…
Allemaal heel hartelijk dank voor alles, en hopelijk tot heel gauw weer ziens!

Jan

Het is hier wat lastig om toegang tot internet te krijgen. Het kan daardoor enkele dagen duren voordat ik kan antwoorden. Ook het programma is verschrikkelijk vol, waardoor er nauwelijks tijd is om mailtjes te beantwoorden… Maar ik doe mijn best hoor!

Reisverslag: Senegal, Dakar: 19-04-2005: Training Sterilisatie in Diourbel

Posted on by

Beste Allemaal,

Terug in Dakar. Zit hier in mijn luxe suite van mijn hotel. Twee-persoons bed, koelkast, airco, televisie met verschillende zenders inclusief Canal +, ligbad, prima verzorgende keuken. Vandaag was ik in het centrum de stad. Bezocht de leverancier van de apparatuur die in het kader van ons project geleverd werd. Ben daarna naar het hotel terug gelopen (ongeveer anderhalf uur). Met een prachtig uitzicht op de oceaan. Langs de weg zijn diepe open goten voor de afvoer van regenwater. Het is droge tijd, de goten staan daarom nu leeg. Het is al halfdonker. Tussen het vuil in de goot ligt daar een man. Hij ziet me. Ik zie hem. Wat gaat er door zijn hoofd…? …

Zondag ben ik uit Diourbel vertrokken. Met pijn in het hart nam ik afscheid van Dhr. Dione, de directeur van het opleidingsinstituut. De samenwerking is gewoon geweldig fijn geweest. Voor vertrek was ik nog uitgenodigd voor een maaltijd bij de broer van Abdoulaye, de Senegalese collega. De broer heeft me verschillende keren geholpen bij correctiewerk, het schrijven van de namen op de certificaten enz. De vrouw van Abdoulaye kwam me met haar zoon ophalen. De 18-jarige zoon studeert rechten hier in Dakar. Hij is eerstejaars; en vertelt over de universiteit. Hij moet ’s-morgens om 6 uur al in de collegezaal zijn om een plekje te kunnen bemachtigen. De colleges die om 8 uur beginnen worden door 2000 studenten bezocht. Onvoorstelbare toestanden. We hebben boeiende discussies over internationale verhoudingen, zijn plannen voor de toekomst, rechtvaardigheid in de wereld enz. We voeren het gesprek in het Engels! Ongelofelijk hoeveel hij al weet wat er in de wereld gaande is! Onderweg gaan we bij de ouders van de vrouw op bezoek. Een heel aardige familie. Heel energiek nog. Met een grote liefde voor hun dieren.

De cursussen in Diourbel zijn voor wat mij betreft nu afgesloten. Het werden echt hele zware dagen, met lange, lange uren. Maar toch heb ik genoten, ondanks dat het allemaal in het Frans was (dat beslist nog het nodige te wensen over heeft). Ik genoot van de momenten dat je echt contact hebt, dat je discussies losmaakt; als er momenten zijn dat je het gevoel hebt dat de boodschap overkomt. Ook discussies die moeilijk zijn: vooral toen het ging om de keuze van de technologie. Waarom werden er ook nog handbediende apparaten geleverd? Dat is toch iets van het verleden en ze voldoen toch niet meer aan de internationale standaards? Daarmee kwamen hele discussies op gang: over technologie: over ontwikkeling, rijkdom en armoede, de scheve verhoudingen in de wereld. Maar ook het inzicht dat geavanceerde technologie haar problemen kent op plaatsen waar die niet ondersteund kan worden. Discussies op de rand van problemen van rassen, blank en zwart, verantwoordelijkheid van het westen, de rol en houding van veel westerse bedrijven. Maar ook over eigen verantwoordelijkheid. Heel spannend was het. Het blijft dan een kunst om de discussie niet uit de hand te laten lopen… Uit een onverwachtste hoek kan het vuur ineens opvlammen…
Juist deze discussies waren, naast de meer technische zaken echt geweldig goed.
Heel groot respect heb ik voor de techneuten en de andere mensen, die met echt het absolute minimum hun werk moeten doen. Naar het oosten van het land in plaatsen zoals Tambacounda en Ourousogui, ver van Dakar. Daar kampt men door de grote afstanden met extra lastige logistieke en financiële problemen. En er moet gewerkt worden bij temperaturen die de gemiddelde Europeaan zelfs in de sauna niet meer prettig vindt. Over het minimale salaris dat daar tegenover staat heb ik het dan nog niet gehad…Ik heb echt ontzag voor de mannen en vrouwen die bereid zijn om onder die omstandigheden te willen werken. En heb dat ook naar hen uitgesproken. Je zou kunnen zeggen dat men vaak geen andere keus heeft, dat men nauwelijks anders kan; maar ik vind het nog steeds ongelofelijk dapper.

Bijgaande foto’s geven een impressie van de cursussen

Nu nog twee dagen met bezoeken aan het ministerie om het bezoek formeel af te ronden en over te dragen.
Op donderdagmorgen hoop ik dan weer veilig en wel thuis te komen.
En hoop jullie dan ook weer snel te spreken/ontmoeten.

Groeten en beste wensen uit Dakar,

Jan Huys