Travel report, Wuerzburg, Germany. 16-12-2014. Recovering, no Ebola

Van: Jan Huijs [mailto:jh@heartware.nl]
Verzonden: dinsdag 16 december 2014 16:33
Aan: ‘Bryan Haddon’
Onderwerp: Recovered! Article on Liberia-experience

 

Dear Bryan,

Thanks very much for your mail, now already 10 days ago! My apologies for not responding earlier.

The past week, after being back about 5 days I developed a serious fever. Shooting up to almost 40C.

Every body here was worried, including myself for having attracted Ebola. During the period I was to stay strictly in my room. No going out. A blood sample was taken for an Ebola test. (see photo) Which a day later was confirmed to be negative. A big relief! I am now recovered again! It must have been a normal influenza like viral infection. The fever is gone, and also that coughing has become much less.

I really was very happy that I had decided to be here during three weeks after my return. Would this have happened at my home it would have become much more complicated!

Here all was prepared. The Ebola team here at the hospital had a first real life potential case. It has been a good exercise for everybody! I really have been very well taken care of by all staff of the team here. Really super!

Now I am some back to the ordinary life again, that is to say I have been resuming my work again here in my room. Still I should stick to the no-touch policy. I hope to return health and safely to my family on Dec 22nd.

At the moment I am doing the follow-up of the visit to Liberia for which equipment needs  to be ordered and plans to be made. This also includes the proposal for implementing PLAMAHS at the hospital for their Asset management.. Pieter has sent an initial financial proposal for implementation which however still needs some fine tuning.

 

Reporting on Monrovia

I really intend to write an article on my experiences in Monrovia! So many things have happened! We here hardly realize the consequences of the Ebola outbreak for the society as a whole! In the coming week I hope to have the article written.

 

During the time here  I can remain to be contacted by my handy (+31617918924) and normal e-mail.

Best wishes here from Wuerzburg,

Jan Huijs

Reisverslag: 01-12-2016. Monrovia, Liberia. Laatste dag in Monrovia: Ontnuchtering in JF Kennedy Memorial Hospital

Van: Jan Huijs [mailto:jh@heartware.nl]
Verzonden: zondag 14 december 2014 17:53
Onderwerp: Laatste dag in Monrovia: Ontnuchtering in JF Kennedy Memorial Hospital

Beste allemaal,

Ik ben inmiddels wel alweer bijna twee weken terug (!). Maar wil toch nog graag verslag doen van mijn korte bezoek aan het JF Kennedy Memorial Hospital in Monrovia. Later volgt nog een laatste mail van de laatste dagen in het St. Josephs’ hospital.

Groet hier uit Wuerzburg. Mijn gezondheid is weer helemaal op orde! Voel me weer heerlijk fit! God zij dank!

Aan iedereen die me terugschreef/belde naar aanleiding van eerdere mails/berichten, heel, heel hartelijk dank hoor!

Tot heel gauw,

Jan

 

Monrovia, Maandag 1-12-2014.

Vanavond alweer het vertrek! Het blijkt praktisch om vanmorgen alvast de bagage in te checken bij het kantoor van Brussels Airlines in de stad. Het bespaart vanavond een hoop gedoe. Daarom met Br. Ben (Foto 1),  de hospital administator de stad in. Zijn vader was vrachtwagenchauffeur. Volgens hem zit het rijden hem daardoor in zijn genen. Hij geniet ervan stevig door te rijden, met spannende inhaalpartijen…

Op grote billboards langs de weg (Foto2) wordt gewaarschuwd voor Ebola. We passeren  het politieke machtscentrum, de regeringsgebouwen, de ambassades. De ambassade van de US spant de kroon. Een gigantische grijze blok beton met veel prikkeldraad en kamera’s. Een kleine zware metalen deur. Welcome to America. We komen langs een oud regeringsgebouw. Sinds de vorige oorlog verlaten. Nog vol met schotinslagen die herinneringen aan de strijd die toen geleverd werd.

Uiteindelijk bereiken we de weg waar Brussels Airlines gevestigd is. Het verkeer is totaal vast gelopen. Na een kwartier toch een plekje voor de ingang. Ook hier het ritueel van handen desinfecteren. De bagageinspectie gaat soepel. Geen problemen. De printplaten van de sterilisator die ik mee terug wil nemen zijn niet gezien. Gelukkig daarover geen vragen. Het valt mee met de drukte. Binnen een half uur is alles geregeld. Mijn spullen zijn alvast onderweg.

 

Door Andreas Fabricius, werkzaam bij het Duitse Rode Kruis was ik gevraagd om in het JF Kennedy Memorial Hospital, het Nationale ziekenhuis hier in Monrovia, de sterilisatieafdeling te bezoeken. Het zou gaan om een eerste indruk. Het Rode Kruis wil het ziekenhuis gaan ondersteunen en wil oa inzicht hebben in de toestand van de sterilisatieafdeling. Vandaag is voor mij de laatste mogelijkheid om te gaan kijken. Op de terugweg van de bagagecheck-in komen we er langs waardoor we nauwelijks tijd verliezen. Via een contactpersoon die ik via Andreas had gekregen kon ik een afspraak maken met de ziekenhuisadministrator. Het kon vandaag! Ik heb een uur om een eerste indruk te krijgen.

Ik word verwelkomd door Dr. Scott-McDonald, sinds 2007 de general administrator van het ziekenhuis, ze heeft ook jaren in de VS gewerkt. Nu is ze verbonden aan dit ziekenhuis, dat ooit de nationale medische trots van het land was. Het is opgezet met financiering uit Amerika en geopend in 1971. Door de oorlogen die hier gevoerd werden in de jaren tussen 1980 en 2003 werd er enorme schade aangericht. In 2009 werd het weer gedeeltelijk heropend. Het telt 500 bedden. Ze leidt me naar het grote betonnen gebouw dat overal tekenen vertoont van achterstallig onderhoud. (Foto 3) Bij de ingang ook het nu overbekende handsanitation station: de kraanemmers met desinfectans.

Ik word welkom geheten in de grote ontmoetingsruimte waar hoogwaardigheidsbekleders worden verwelkomd (Foto 4). Aan de muur de foto’s van JF Kennedy en de huidige president van het land. De vlag van de VS en Liberia gebroederlijk bij elkaar. De vlag van Liberia vrijwel gelijk aan die van Amerika. Met het verschil dat die van Liberia slechts een ster heeft. Liberia, de laatste staat van Amerika, een staat in Afrika waar de Afro-Amerikanen vrij naar toe konden, nadat in Amerika de slavernij werd afgeschaft. Het land Liberia; afgeleid van Liberty, vrijheid. In 1847 verklaarde het haar onafhankelijkheid. Er is daarmee een lange historische band met de VS. De rede ook waarom Amerika hier ook zo nadrukkelijk aanwezig is. Dagelijks vliegen de militaire helikopters vele vluchten uit boven de stad. Er wordt gewerkt aan  de opzet van meerdere Ebola Management Centres in het hele land. Ook dit nationale ziekenhuis is bijna twee maanden gesloten geweest nadat ook hier enkele belangrijke personeelsleden van het ziekenhuis overleden aan Ebola. Onder leiding van deze moedige arts/admistrator werden de activiteiten in augustus weer opgestart. http://www.npr.org/blogs/goatsandsoda/2014/10/14/355873770/back-on-its-feet-a-liberian-hospital-aims-to-keep-ebola-out

Onder andere worden er weer, zij het op beperkte schaal, weer operaties uitgevoerd. De operatiekamers zijn op de vierde etage (Foto 5).  De OK die we bezochten is zojuist gebruikt en vervolgens gereinigd en gedesinfecteerd. (Foto 6). Ook Centrale Sterilisatie Afdeling (CSA) is op de vierde etage. De afdeling is ruim (Foto 7). Maar ook erg leeg. Vanuit de ramen een fantastisch uitzicht op de oceaan (Foto 8). Uiteindelijk heb ik de zee toch nog kunnen zien! Hoewel ons eigen ziekenhuis aan de kust ligt kwam het er niet van om het grote water te gaan zien. Nu dan toch even een blik op de Atlantische Oceaan. Vanaf de stranden verder de kust op de schamele behuizingen. De geroeste bruine golfplaten. Een blik op een andere wereld.

We worden verwelkomd door Mevr. Blessing de verantwoordelijke van de afdeling. Op de afdeling gebeurt alles in een en dezelfde ruimte. De reiniging van instrumentarium is uitsluitend handmatig (Foto 9). Met een eenvoudige spons. Instrumentarium dat vermoeid is. Naaldvoerders waarvan de vertanding vrijwel glad is. Een gebroken schaar. Verpakken gebeurt gedeeltelijk in een vel nonwoven of in textiel. Aseptisch openen van de pakketten zal niet lukken op de manier waarop wordt verpakt. Het pakket wordt afgesloten met een stukje pleister waarop dan de naam van het de set en de datum wordt geschreven (Foto 10). Er is geen autoclaaf tape! Men kan niet zien of pakketten wel of niet in de sterilisator zijn geweest. We zijn hier in het nationale ziekenhuis. De hele wereld stuurt spullen hierheen maar hier in het nationale ziekenhuis geen rolletje autoclaaftape! De broek zakt me op de schoenen…

Verderop in de ruimte de autoclaven: 5 stuks (Foto 11). Allemaal oud. Eentje functioneert er nog: een handbediende verticale, 80 liter Robustex autoclaaf; bouwjaar 2001 (Foto 12). Het type dat ook door Artsen Zonder Grenzen in haar noodhospitalen wordt gebruikt. Had geen tijd om te zien hoe hij bediend wordt. Men heeft er vertrouwen in dat hij werkt. Er is echter geen enkele controle op een succesvol proces. Helemaal niets. De andere autoclaven zijn voor een deel echt niet meer repareerbaar.  Een verticale autoclaaf, eigenlijk voor laboratoriumgebruik, is defect; men weet niet wat de oorzaak is. Er is geen handleiding beschikbaar.

De mensen op de afdeling hebben geen keuze, geen macht om hier in te grijpen. Ik neem afscheid van Blessing en Samuel.

 

Het ziekenhuis heeft een apart gebouw voor verloskunde. Gefinancierd door de Japanse ontwikkelingsbank (JICA), en is geopend in 1981. Het Liberian-Japanese Friendship Maternity Hospital (foto 13). Dit heeft haar eigen OK en sterilisatieafdeling.

We gaan hier ook nog kijken. Een modern gebouw. Ook hier het disinfectiestation aan de ingang. Ook vanbinnen fraai van architectuur (foto 14). De OK en sterilisatieafdeling zijn op de eerste verdieping. Bij binnenkomst op de CSA loop ik gelijk tegen een grote Matachana S1000 autoclaaf aan (foto 15). Een 578 liter, 63KW(!) autoclaaf die aan de laatste internationale eisen voor sterilisatie voldoet. Een grote sticker duidt erop dat het ook een gift van Japan is. Oh man, een gloednieuwe machine! Hij blijkt in 2012 geïnstalleerd te zijn. Water en  elektriciteit zijn aangesloten. Alles fonkelnieuw! Bij navraag blijkt dat hij echter nooit gebruikt is. Geen enkele cyclus. De laatste printout die nog aan de printer hangt bevestigt dit (02-03-2011). Nadat de installatie klaar was werd een trainer uit Japan ingevlogen om instructie te geven. Bij diens aankomst bleek echter dat de machine niet functioneerde. De onderneming die de autoclaaf installeerde werd benaderd; deze kwam echter met het verhaal dat diens contract verlopen is en dat zij zonder betaling geen werkzaamheden meer zouden verrichten aan de machine.

Sindsdien is er niets meer gebeurd. De afdeling stuurt haar te steriliseren materialen naar de sterilisatieafdeling van het hoofdziekenhuis waar we zojuist vandaan kwamen. Bizar.

Het personeel is wanhopig. Maar ondanks alles is blijft men het werk doen. Ik wilde nog naar de operatiekamer. Er was echter een operatie aan de gang. Oh God, wat is hier aan de hand? De gemeenschap van Japan stelt een ton beschikbaar voor een autoclaaf. Hij wordt geïnstalleerd door een bedrijf dat ook andere installaties in het ziekenhuis doet.  Dat echter weigert de machine in orde te brengen. Dan is er de fabrikant van de autoclaaf. Die uiteindelijk ervoor moet zorgen dat haar lokaal vertegenwoordigende dealer de machines werkend en wel installeert. Het ziekenhuis management is er. Sinds twee jaar staat de autoclaaf hier te wachten. Waarschijnlijk een kleinigheid om hem aan de praat te krijgen. Ik begrijp er werkelijk niets van. Ook Japan als donor grijpt niet in. De dealer vindt dat hij niet hoeft in te grijpen omdat zijn contract voorbij is; Matachana als fabrikant met zijn lokale installateur grijpt niet in. Amerika de sponsor van het ziekenhuis is in grote getale in het land aanwezig, grijpt niet in. Het ziekenhuismanagement zelf heeft mogelijkerwijze willen ingrijpen maar heeft geen macht.  Totaal bizar. De internationale gemeenschap kan het niet voor mekaar krijgen hier het ziekenhuis van een nieuwe werkende autoclaaf te voorzien. Een oude handbediende 80 liter autoclaaf moet hier het werk doen. Zelfs een rolletje autoclaaftape dat 2,5 Euro kost kan er niet af. Of een paar euro voor een goeie borstel om het instrumentarium te reinigen. Met het Amerikaanse leger op de hoek, vele NGO’s aan het werk. Ik kan het allemaal niet meer volgen.

Ik beloof de staf dat die machine aan de praat komt. Voorwaarde blijft dat er genoeg water en power beschikbaar is: 64 KW blijft een flink vermogen, ook hier in de hoofdstad. Ook als er geen organisatie zich bereid wil stellen dit te financieren. Ga ik het zelf doen. Ik weet dat het kan.

Het is echt de wereld op zijn kop. Het begrip internationale samenwerking krijgt een vervelende bijsmaak. Wat is hier in Gods naam aan de hand? Grote onzorgvuldigheid, nalatigheid, onverschilligheid, onwetendheid? Natuurlijk kan ik pas echt oordelen als alle informatie op tafel ligt.

Waar gaat het om bij de grote ontwikkelingsorganisaties? Er komen bij mij steeds meer vragen en heb de neiging cynisch te worden.

Ik heb alleen de sterilisatieafdeling gezien. Het onderwerp waarmee ik me toevallig bezig houd. Vraag me af hoe het andere afdelingen afgaat. Ik heb mijn zorgen…

We nemen afscheid van het personeel. Ik beloof hen dat het komende jaar de autoclaaf gaat draaien. Dat ze met een fatsoenlijke machine hun werk kunnen doen. Ik zal me aan die belofte houden. Wel onder de randvoorwaarden dat water en elektriciteit op orde zijn.

Het personeel doet een thumbs-up bij hun autoclaaf. We will get it running!  (foto 16)

Onthutst verlaat ik samen met Dr. Scott-McDonald de afdeling.

Een vorm van kwaadheid en schaamte kruipt door me heen. Ik schaam me als westerling. Schaam me voor deze zo uitermate onzorgvuldige manier van afhandelen van zogenaamde ontwikkelingshulp. Betaald uit belastinggelden en/of giften. Ik  kan het allemaal niet meer volgen.

Ik spreek mijn verbijstering uit tegen de dokter. Het is niet de eerste keer dat ik dit tegenkom. Er moet echt iets gebeuren.

We lopen terug naar het hoofdgebouw. Een chauffeur van het ziekenhuis staat al klaar om me terug te brengen naar het St. Josephs Hospital. We nemen afscheid. De arts-administrator. Heb enorm veel respect voor haar! Dat ze de moed heeft om hier te blijven. Dat ze probeert hier de zaak zo veel mogelijk aan de praat te houden.

Maar oh, er is nog een lange weg te gaan! De internationale hulpgemeenschap en de industrie. Alle grote woorden van commitment, van partners in development, van superior quality, van compliance with all standards en van superb customer support, verliezen hun betekenis als je geconfronteerd wordt met zulke toestanden. Voor mij zet het de integriteit van een deel van de grote internationale hulpverlening en het zakenleven op de helling. De houding die (al dan niet terecht) de indruk geeft van: als de buit maar binnen is, de mooie jaarrapporten geschreven. Daarna is de zaak in Afrika afgedaan. Die houding kan op de langen duur een uitermate vervelende en vooral gevaarlijke backlash veroorzaken.

Vanuit Monrovia,

 

Jan Huijs

Reisverslag: Nov 2014 St. Josephs Hospital, Monrovia Liberia. Orientatiebezoek. Geen Ebola

Van: Jan Huijs [mailto:jh@heartware.nl]
Verzonden: donderdag 11 december 2014 14:38
Onderwerp: Ebola test Negatief: Hiep Hiep Hoera!

 

Beste allemaal,

Ik kreeg vanmiddag de uitslag van de Ebola test: die is Negatief: dus GEEN Ebola. Dat is wel heel erg positief! 🙂

Ben er heeeeeel erg blij mee! Het bespaard een hoop gedoe!

Nu zorgen dat ik die koorts (nu nog steeds 39.6) en dat eindeloze hoesten kwijt raak. Blijft erg vermoeiend. Daarvoor volgen later vanmiddag nog onderzoeken. (bloed, roentgen etc). Het meest voor de hand liggend voor de oorzaak van de koorts: een ordinaire griep virus infectie; echter dat hoesten blijft voor mij toch nog een grote vraag. Daar gaan we vanmiddag dan ook naar kijken.

 

Hoop dat het OK is dat ik iedereen met deze ene email informeer.

 

Ik zal jullie op de hoogte blijven houden.

Groet hier uit mijn kamertje! (Nu de dreiging is geweken mag ik er nu weer uit!!!)

Jan

Van: Jan Huijs [mailto:jh@heartware.nl]
Verzonden: maandag 1 december 2014 0:39
Aan: ‘Yoko Huijs’; ‘mariko huijs’; Junko Huijs NL (junko_huijs@hotmail.com)
Onderwerp: Nog een dag! Morgen weer vertrekken!

 

Liefste Yokosan, Mariko, Junko,

Het zit er bijna op! Ongelofelijk!

Het werd een heel, heel intensieve week met enorm veel ervaringen en indrukken!

Vandaag uiteindelijk de autoclaaf op orde gekregen. Test met lading. Om echt goed te weten wat kan en niet kan kost gewoon veel tijd. Bovendien viel enkele keren vandaag (3x) de stroom uit, en moet dan de cyclus opnieuw doen. Uiteindelijk toch in orde bevonden.

Er zullen een aantal dingen gaan veranderen, vooral ook mbt verpakken. Vertel er nog over.

Ook protocol voor wat te doen als de stroom uit valt.

Was vandaag nog eens in de maternity. Gezien hoe er gereinigd en verpakt werd. Ook daar valt veel te verbeteren.

 

Installatie Roentgenapparaat

Het ziekenhuis heeft een nieuw Philips Digitaal Rontgenapparaat. Het staat nog in de kist.

Men heeft moeite het apparaat geïnstalleerd te krijgen vanwege de ebola crisis.

Ik gaf aan dat ik de installatie zou kunnen begeleiden op voorwaarde dat ik mbt dit apparaat een training bij Philips krijg. Ik zou het kunnen doen tijdens mijn volgende bezoek. Het is werk dat verder geen ebola-risikos meebrengt. Zoals ook de autoclaaf. Wat vinden jullie hiervan.

Ik weet beslist nog niet of het gaat gebeuren. Als Philips haar eigen personeel stuurt is dat natuurlijk ook prima.

 

Mail aan familie en vrienden

Gisteren stuurde ik een mail met foto’s aan familie en vrienden. Heb de mails die ik in de afgelopen dagen aan jullie stuurde gedeeltelijk daarvoor gebruikt. Zodat zij ook op de hoogte zijn.

 

Morgen nog een aantal zaken afhandelen. Mijn meetspullen van de autoclaaf afhalen. Nog een test. In de stad inchecken en dan debriefing en overdragen van gereedschappen en materialen.

Het zal nog een drukke dag worden!

 

Nu gauw slapen!

Hoop nog contact te hebben voordat ik vertrek!

KusJePapJan

 

Nog enkele fotos: Vanmorgen naar de kerk met de broeders

Het ziekenhuisgebouw. Er voor hangen de laarzen na disinfectie en reiniging te drogen

Vanmiddag in de Maternity: tijdens het reinigen van instrumentarium moet je het volledig beschermende pak dragen. Bakken zweet gutsen van je lichaam! Ik heb enorm veel respect voor de mensen die het doen!

 

Beste allemaal,

Deze mail had ik eigenlijk eerder willen sturen. Hierbij alsnog! Het zijn flarden van indrukken van de afgelopen dagen.

Mis jullie!

Zondag 30-11-2014
Nog twee dagen te gaan. Vanmorgen naar de kerk. De mis bijwonen in de kapel van de Nuntius. Even de kans ook om iets meer van Liberia te zien dan alleen het ziekenhuisterrein.
Het is zondagmorgen. Rustig onderweg. Weinig verkeer. Afgelopen dagen hoorde ik dat het een chaos was op de wegen door de stad vanwege aankomende verkiezingen. Bizar eigenlijk dat dit nu het gedaan wordt!
Het lijkt een dood normale stad die op een zondagmorgen ontwaakt uit haar slaap. Langs de weg worden we herinnerd aan de tragedie die het land nu al maanden in haar greep heeft. Ebola is not waiting.. Grote bedrijven hebben reclameborden gereserveerd voor de boodschap.
Heineken houdt het bij het verkondigen van de Nederlandse koopmansgeest.
In de kapel de serene rust van de mis; het gezang. De rituelen. Zo bekend; overal ter wereld overeenkomstig.
De preek haakt in op de Ebola epidemie. Gebed om wijsheid om uit deze verlammende hel te komen.
Na afloop nog even gesproken met de kerkgangers. Mensen van alle windstreken. Het blijft een fascinerende gemeenschap. We gaan nog even op bezoek bij Zr. Barbara. Gisteren was ze bij het verlaten van de kerk uitgegleden. Een trapje van twee treden. Even de voet verkeerd en ze ging onderuit. Haar vooet stand haaks op haar onderbeen. Naar het ziekenhuis, het JF Kennendy Momorial Hospital. Ze kende een arts die haar kon en wilde helpen. De voet weer in de kom en nog een foto’s kunnen maken. Het bleek mee te vallen. Haar onderbeen en voet in het gips. Die Barbara! Zij kon het geregeld krijgen. Voor vrijwel niemand is er nog toegang tot reguliere medische zorg!

25-11-2014 (Dinsdag)

Vandaag begonnen hier in het ziekenhuis. Kennismakingsronde. Eerste indrukken van het reilen en zeilen. Super goed ontvangen hier! Men is heel hard aan het werk om het ziekenhuis stap voor stap te heropenen. Eergisteren werd de Maternity officieel heropend. De volgende week zal Peadiatrie aan de beurt zijn. Later de verdere OPD’s.

Er is een triage (eerste filtering) die alle bezoekende patiënten doorlopen. Hier wordt gecontroleerd op ebola; als ze verschijnselen hebben worden ze direct geisoleerd en gaan voor specifieke test. Als die positief is gaat de patient naar een Ebola centrum. Als hij negatief is kan hij/zij hier voor behandeling blijven.

Het is wennen om elkaar niet de hand te schudden! Gisteren bij aankomst op het vliegveld gaf ik bijna direct iemand een hand. Helemaal automatisch. Ben er nu inmiddels van bewust dit verder te vermijden.

Ook bij elk gebouw dat je binnengaat is er het vat met desinfectans.

Ban alle personeel dat komt werken wordt bij de ingang van het ziekenhuis de temperatuur gemeten. Die staat genoteerd op een sticker die men draagt.

Hoorde de verhalen over wat zich hier heeft afgespeeld. Zag de 4 graven van de broeders hier achter aan de rand van het ziekenhuis terrein. Eenvoudige kruisen met de namen.

 

Samenwerking is prima!

Vandaag een indruk van het ziekenhuis gekregen. Over het algemeen heel goed verzorgd.

Als je wat nader naar details kijkt blijkt dat er ook nog enorm veel te verbeteren valt. Beslist ook op de sterilisatieafdeling. De OK’s zijn 2 jaar geleden volledig nieuw ingericht. Echt pico bello.

Probleem blijft nu onderhoud/reparatie. Blijkt ook hier een heel zwak punt!

 

Nu dadelijk eten.

Ik zal jullie proberen op de hoogte te houden.

Vandaag een USB modem gekocht.

Via dit modem kan ik dan toch het internet op. Werkt heel aardig.

Moet nog zien hoe kostbaar het is.

Inmiddels heb ik hier ook een lokale telefoon.

Nummer: +231-880040725

De nieuwe simkaart zit in mijn eenvoudige Nokia.

 

Mijn Smartphone blijft ook aan. Dus ben op beide nummers bereikbaar.

 

Tot heel gauw!

 

27-11-2014

Een drukke dag! De vacuumpomp kreeg een grote beurt. (zie foto’s)

Blijkbaar is dit in het verleden regelmatig door de technici hier gedaan! Petje af!

Geweldig hoe men heeft geprobeerd de pomp aan de praat te houden!

Het pomphuis was doorgeroest; dit was al eerder weer gelast; er wordt met rubber van een binnenband afgedicht. Binnen in de pomp is klep bestaande uit een wat dikker plastic folie. Het origineel was versleten. En vervangen door een stukje plastic van een röntgenfilm.

Echt mooi gevonden. De pomp is inmiddels weer gemonteerd. De vloeibare pakking die ik nog in Arnhem kocht kwam prima van pas. Moet nu echter wel 24 uur drogen. Hoop echt dat het in orde komt. Nu moeten we morgen gaan zien of het inderdaad in orde is gekomen.

De tijd gaat inmiddels alweer dringen!

 

Verder algemeen onderhoud gedaan aan de autoclaaf (filters schoonmaken, deurafdichting schoonmaken en nieuw siliconen afdicht pasta monteren; de nul-instelling van manometers corrigeren enz. We nu klaar zijn voor de eerste echte test. Dat wordt morgen. Blijft spannend!

Ik heb vandaag ook nog kontact gehad met Klaus Knechtskern van KSG. Had hem een email gestuurd met een beschrijving van de problemen die we tegenkwamen.

Hij zou vandaag antwoord sturen! Super!

Heb inmiddels ook gezien hoe er gesteriliseerd wordt met de hoge-drukpan sterilisatoren die men toch nog heeft. Met houtskool als brandstof. Dit lijkt in orde te zijn.

Zal voor deze basis autoclaven nog een gebruikershandleiding maken.

 

Nu aan het werk om tekening van de autoclaaf op orde te krijgen. Die later gebruikt gaat worden voor de training.

Ook straks nog contact met dhr. Klaus Knechtskern. Hoop dat het lukt!

 

Ik houd jullie verder op de hoogte,

Groet hier uit Monrovia,

Jan

28-11-2014

Het werd weer een enorm drukke dag!

Het lijkt er op de we de autoclaaf nu redelijk in bedwang hebben. Nog allen een probleem met de deurontgrendeling.

Vanmorgen was ik even alleen met Mozes, een van de personeelsleden van de OK in de sterilisatieruimte. I gaf aan: we have to pray for the best! Zeg ik wel vaker. Hij vroeg me echter om echt een gebed te bidden. We hebben het samen gedaan. Gebeden voor alles wat hier geweest is; de goede afloop, een gezonde toekomst. Het werd een bijzonder moment. Zo naast de autoclaaf die zijn eerste testrun draaide.

Het geloof speelt hier een enorm belangrijke rol om hoop te blijven houden. Bijna alles wordt mensen hier afgenomen. De ebola lijkt een extra dodelijke zweepslag!

Het is goed hier te zijn; deze gevoelens te ervaren!

Hele warme groeten hier uit Monrovia!

KusJulliePapJan

 

29-11-2014

Vannacht stevige regenbuien. Heerlijk verfrissend, maar later op de dag enorm vochtig en heet. De kleren plakken, ook als je gewoon zit!

Aan de slag vanmorgen; weer een test van de autoclaaf; deze keer controle of de vacuumpomp goed genoeg werkt. Die blijkt voor deze test toch net niet voldoende…

 

Enkele dagen geleden werd de verloskunde afdeling op nieuw geopend. Dit is nu hoog risico gebied. Elke vrouw die hier komt wordt behandeld toch als potentiele drager van het virus. En er zijn dan ook strikte regels voor hygiene.

Er werd gevraagd om de OK van de verloskunde te bekijken en te zien hoe hier nu de afhandeling van het vuile instrumentarium te werk gaat. Ook zou er een sterilisator zijn. Om naar binnen te gaan moet je in full PPE; oftewel in het volledig afdekkende pak. We zouden nu doen alsof er een keizersnee geweest zou zijn.

Aankleden; al binnen enkele minuten gutst het zweet over je lichaam. Helemaal ingepakt. Het meest vervelende blijkt dat de bril heel snel beslaat. Heel lastig om details te herkennen! Vooral voor de doctoren/chirurg een groot probleem! Uiteindelijk komen we bij de plek waar het reiningen gedaan zou worden; maar toch een probleem: de instrumentenset is er niet. Dit bleef een oefening; geen echte patient. Er blijken nog problemen in het navolgen van de kleding protocols; het beschikbaar zijn van kritische materialen. De puntjes moeten echt nog op de i worden gezet! Een fout bij een daadwerkelijke ebola patient kan tot dramatische gevolgen leiden. Dit bewustzijn moet bij de staf doordringen. Alles moet met militaire precisie en discipline gedaan worden. Als in een gevecht tegen een reële vijand, die ook echt dodelijk kan toeslaan en dit ook al vele malen heeft gedaan. De arts die de leiding heeft van de oefening geeft krachtige aanwijzingen als het niet klopt. Het is echt een zaak op leven en dood. Met onzorgvuldigheid of fouten breng je niet alleen jezelf in gevaar, maar het hele team en eigenlijk alle mensen in het ziekenhuis. Die boodschap moet nog echt doordringen!

Na een uur in het pak drijft het zweet over het hele lichaam. We worden –nog in pak- met disinfectiemiddel afgespoten. Dan uitkleden. Het uitkleden is echt een stuk lastiger dan het aandoen. De buitenkant is mogelijk besmet. Na elke handeling: handen wassen in 0.5% chlooroplossing. Na verwijderen van het schort, Na buitenhandschoenen uit; na afnemen van bril, na afnemen van mondmasker, na uitdoen van het pak, het uitdoen van de binnenhandschoenen. Steeds: handen wassen. Een enorme procedure. Het binnenpak is drijf nat. Maar het voelt goed weer gewoon burger te zijn!

Er ligt een mevrouw in de verloskundeafdeling, die hoogstwaarschijnlijk vandaag haar Keizersnede zal gaan krijgen.

De protocols moeten dan echt strikt opgevolgd gaan worden.

 

Intussen nog een test met de autoclaaf gedaan. Ziet er goed uit. Maar de deur wil nog steeds niet vrijgegeven worden. Nog een probleem om op te lossen…

 

Heb nog twee dagen te gaan. Ongelofelijk hoe de tijd weer voorbij schiet!

Ondanks alles voelt het goed hier te zijn. Het is zooo goed om te zien hoe men probeert ebola onder de duim te krijgen, en ook de reguliere zorg weer terug te brengen! Het vraagt enorm veel van de staf; van iedereen die ermee te maken heeft. Voel het als een voorrecht hier aan een kleine bijdragen te kunnen geven!

Warme groet hier vanuit St. John of God Hospital,

Jan

 

Reisverslag 22-4-2014. Los Banos, Philippijnen. Another glimpse of paradise

Beste allemaal

Inmiddels al meer dan een week hier in Los Banos.

Afgelopen dinsdag op stap met Romels oom Joel… Het werd een bijzondere tocht!

Dinsdagmorgen 22 april.

Afgesproken met Joel, oom van Romel, om rond 7:00 uur bij het gemeentehuis van Los Banos te zijn. Noel, Romels broer, brengt me met de auto naar de plek. Na wat zoeken vinden we elkaar. Al in Nigeria heb ik met Romel over Joel gesproken. Hij is een mysticus; door de dingen die in zijn leven gebeurden is hij die richting gegaan. In het verleden werkte hij de overheid bij onder andere het kadaster voor het in kaart brengen van nog witte gebieden op de kaart van het land; later als manager voor een steunprogramma aan een groepen mensen die in de bergen wonen; via het overheidsproject werd hen geholpen een vorm van levensonderhoud op te bouwen. Door veranderende inzichten van een nieuwe regering is dat project afgebroken. Hij begon voor zichzelf met een suikerriet plantage. Had 160 gezinnen daarbij betrokken met alles wat bij komt kijken aan gebouwen, vrachtwagens, pers, tractors etc.

Dit is allemaal weer veranderd. Hij verliet alles, zijn gezin, zijn bedrijf. En leeft nu alleen, en verdiepte zich in het esoterische. Datgene wat is maar niet direct toegankelijk.

Doel van onze wandeltocht: een waterval op de Mount Makiling een berg omgeven met mystiek, even buiten de stad. De zon staat al flink hoog maar is te dragen. Geen wolkje aan de lucht. Na een halfuur aan het begin van het bos. We gaan van de weg of een paadje in. Wat oorspronkelijk een verharde weg geweest blijkt te zijn; in de 50iger jaren aangelegd voor grote padvinderijbijeenkomsten op de berg. Langs het pad veel bananenbomen, dacht ik. Maar nee, het blijken bloemdragende “bananenbomen” te zijn: drager van de Birds of Paradise; de eerste die we zien zijn fel rood. Ze verschijnen tussen de stam en de afscheiding van een blad. Met een adembenemend mooie geometrie, kleurzetting; schoonheid. Sommigen echt in de vorm van vogels. Als ze hoog genoeg zijn gaat de bloem naar beneden hangen en krijgen ze hun karakteristieke vorm.

Verscholen tussen de bomen de boerderijtjes; opgetrokken uit bamboo en golfplaten. De boeren telen bananen en de bloemen. Twee kinderen begeleiden ons een stuk. Voor een van de huisjes scharrelen kippen; ze zitten met een poot met een touw vast. We spreken de grootmoeder van de familie aan. Ze zit in haar hangmat. Kijkt voor zich uit. Haar kleinkinderen komen nieuwsgierig kijken. We lopen het bos in. Gigantische bomen; sommige omkneld door klimop-achtige parasiet-planten; die als knellende kabels zich aan de boom vasthouden. Het bladerdak hoog boven ons. Wortelstrukturen aan de basis van de bomen al even indrukwekkend. Een grote boom staat met zijn zoekende wortelstelsel op een rots. De vormen doen denken aan de vormen van een electronenmicroscoop-foto die ik zag van fibrinevezels van stollend bloed. De zelfde lijnen; dezelfde structuren. Bizar. De mechanismen van het leven op die verschillende schaalgroten lijken de zelfde oorsprong te hebben. Uiteindelijk zullen de wortels de rots doen splijten. De enorme boom weet zijn evenwicht te houden; door het doen groeien van wortels op de juiste plek. Wat is hier het sturende mechanisme? De boom moet weten hoe te korrigeren als het gewicht van de boom erboven zich verplaatst door de wind, of door het afbrokkelen van de rots; of door gewicht van groei van takken, bladeren en vruchten..

Een andere boom met zijn vijgachtige vruchten. De vruchten lijken direct uit de stam te groeien. Bij nader bekijken blijkt dat het waarschijnlijk de vruchten van een klimop-parasiet-achtige plant is die aan de stam omhoog groeit. Terwijl we lopen wordt het geluid van water steeds duidelijker. Uiteindelijk de hoge rots; vanaf 20 m hoogte stort het water zich over de rotsen naar beneden in een klein meertje. Een vlek van zonlicht in het meertje door een klein gat in het bladerdek boven ons. We drinken het water dat door de rotsen naar buiten sijpelt. We praten. Horen de mengelmoes van vogels, het neerstortende water; de reflecties van geluid door de ons omringende rotsen. Als een eeuwige zang. Er zouden hier geestelijke wezens wonen. Een hele hierarchie aan wezens. Die onze met gesprekken meeluisteren. Hij vertelt over zijn voorbije leven; en dat wat hij denkt dat komen gaat. Over het verschil tussen sympathie en compassie; over incarnatie; de verschillende niet-stoffelijke lichamen; het dienen van de wereld. De Christus in ieder van ons.

We wassen ons in het water; koud. Maar het voelt  zooo goed; na die wandeling; waarbij ik drijfnat werd van het zweet. Het meertje in. Drijven onder het neerstortend water. Het eindeloze geruis, een soort eeuwig lied van water en diergeluiden. A glimpse of paradise; zo voelt het nu ook weer; zoals 4 jaar geleden; ook hier in de Filippijnen toen ik voor het eerst de onderwaterwereld kon bewonderen.

Na een uur van gesprek, een broodje, genieten; luisteren; het frisse water, is het tijd voor de terugtocht. Kijk omhoog, het groene bladerendek. Zie grote gevleugelde zaden hoog van een boom naar beneden draaien. Het vruchtlichaam als een boemerang; het zaad in het midden met aan beide zijden plasticachtige, doorschijnende vleugels; in een sierlijke draaiende bewegen komen ze naar beneden. Fantastisch  mooi ontwerp voor een zaad. Ontworpen voor uitsluitend dit moment: het naar beneden komen. De val vertragend; mogelijkheid gevend verder van de boom te laten neer te komen. Blijf mijn grote vragen over evolutie hebben. Het concept om valvertraging in te bouwen; dit met een doorzichtig plasticachtige folie; met de exact juiste vorm om de draaiing te veroorzaken. De geest kan niet bevatten dat dit door steeds veranderende mutaties van het dna gebeurt.

 

We komen terug bij de verharde weg. Op een zijtop van de berg een is enorme betonnen pyramide gebouwd; een soort aztekentempel. De bewaker van het terrein vertelt: Het blijkt een enorm theater te zijn waar in februari-maart grote voorstellingen worden gegeven. Binnen in het half-open gebouw geeft het de indruk van een enorm ruimteschip; zoals van de film E.T. van Steven Spielberg. Joel loop naar de overkant; in het tegenlicht van de zon; verschijnt er als de contouren van een ExtraTerrestrial, die zijn eerste contacten met een humanoid wil maken.

Vanaf de berg hebben we een adembenemend uitzicht op het Laguna meer; met grote plantages op de voorgrond, overgaand in de laagvlakte, naar het grote meer. Een kleine caldera van een oude vulkaan. Met water volgelopen. Verderop in het meer grote vis-boerderijen voor onder andere Talapia. Aan de horizon een langwerpig eiland: Wonder Island. Joel kent de eigenaar en ziet mogelijkheden er misschien naar toe te gaan.

Het paradijsgevoel. De Filipijnen; haar schoonheid. We genieten van het uitzicht; laat het op me inwerken.

We vervolgen onze weg weer naar beneden, door de plantages; langs kleine boerderijtjes; de oerbosgeluiden; het groene dak van de bomen; en dan plotseling weer bij de verharde weg van waar we vertrokken. Langs de weg een stalletje waar  een mevrouw haar kokosnoten aanbiedt. Oh man wat blijkt dat overheerlijk. De koele drank met die heerlijke verfrissing; het zachte witte vlees. De vrucht stelt zich totaal beschikbaar aan ons.

De mevrouw blijk een huidprobleem te hebben; op haar wangen; rond haar neus. Joel biedt aan om te kijken. Haar pinken blijken niet de zelfde lengte. De vingertoppen zijn erg rood. Het zou op hoge bloeddruk duiden. Maar de oorzaak ziet hij dieper. Ze zou door een geestelijk wezen beheerst worden dat haar dit aandoet. Het zou uit haar verdreven moeten worden. Exorcisme zou haar kunnen helpen. Een totaal andere benadering van ziekten dan in onze traditie. Na de gesprekken die we hadden krijg ik toch andere gevoelens over deze gedachtegang. Maar het blijft toch een wereld die verborgen blijft; het esoterische; dat waar Joel zo erg mee bezig houdt.

Genieten van de kokosnoot. Het is 13:00; de zon brandt hoog aan de hemel. We lopen naar beneden naar het punt waar de wandeling begon. Terug in de drukte van de stad; het rumoer van de autos, jeepneys, driewieler-motor-taxis; de winkels, de massa van de mensen.

Ik neem een Jeepney terug richting ons huis. Maar ga naar een “coffeshop” (hier drink je daar gewoon koffie) en drink een cappucino. En probeer de ervaringen verder op me in te laten werken. Het was “another glimpse of paradise”.

 

Gisteren heb ik hier Miso soep gemaakt; kon niet alle ingrediënten krijgen. Maar werd toch heel lekker!

Morgen wil ik een appeltaart bakken… Hoop dat het gaat lukken!

Zr. Monica, nog heel hartelijk dank voor je mail van 1 april! Dank ook voor de tip voor de calender!

Onze poes heet inderdaad Puma! Je geheugen is nog helemaal goed hoor!

Yoko is gisteren uit Japan teruggekomen in Nederland.

Ze heeft er ook Junko ontmoet! Ze hebben een hele goede tijd samen gehad!

Ik kom op 20 mei weer naar huis.

 

Allerbeste wensen hier uit Los Banos. Hoop je in de komende weken af en toe op de hoogte te houden!

Ook heel veel groeten van Romel, Noel (Romel’s broer) en Hyna (vrouw van Noel)!

Jan

Reisverslag 16-08-10, Manila, Filippijnen: A glimpse from paradise

Beste Allemaal,
De laatste morgen in de Filippijnen. Ben nu in een hotel dicht bij het vliegveld van Manilla, de hoofdstad, die uitgroeide tot een metropool met 13 miljoen inwoners… Onvoorstelbaar…
Mijn excuses dat ik niet eerder van me liet horen…

De dagen voordat ik uit Nederland vertrok brachten een confrontatie met de essentie van het leven.
Tijdens ons laatste bezoek aan hem stierf onze vriend Henk Heimans. We mochten erbij zijn… Terwijl ik zijn hand vast hield vertrok hij… Zie zijn gezicht voor me… Ingevallen gezicht, de ogen naar boven, de mond open… Oh God… Henk, 55 jaar, vriend sinds 38 jaar…
Ben heel dankbaar dat ik bij de begrafenis kon zijn voor het laatste afscheid…

Nu ben ik alweer bijna 4 weken hier in de Filippijnen. Het hele verbrijf waren we in Davao, in het zuiden van Mindanao, het zuidelijke grote eiland.
Alweer enige tijd werken we voor projecten mbt apparatuurbeheer binnen de gezondheidszorg samen met een bureau in Engeland (HealthPartners International). Al heel lang was er de wens om de kennisbasis voor de software uit te breiden. De programmering lag tot nu toe alleen bij mij. Een veel te groot risico, zeker gezien alles wat er in de afgelopen tijd is gebeurd. Ook willen we meer gebruikers trainen die voor projecten ingezet kunnen worden. Via Emma, een Filippijnse mevrouw die we leerden kennen tijdens een project in Malawi, zijn we hier in de Filippijnen terecht gekomen! De afgelopen weken verzorgde Pieter de Ruijter, mijn collega, de gebruikerstraining en werkten we samen aan het verdere systeemontwerp voor enkele nieuwe modules (logistiek en monitoring) voor een groot project dat in Nigeria op stapel staat. Verder had ik de mogelijkheid om Romel (35), onze nieuwe Filippijnse programmeur, in te werken.
Het bleek een heel prettig team! Het lijkt goed te klikken… Naast het vele werkoverleg hebben we verschrikkelijk veel plezier gehad.
We zitten als groep in een appartement van een Nederlandse eigenaar…

Het verblijf hier blijkt heel goed te zijn. Het helpt afstand te nemen, en me op mijn werk te concentreren.
Yoko en Mariko en Junko zijn deze periode in Japan geweest. Uit hun reakties begrijp ik dat het voor hun een fantastische tijd is geweest.. Zij komen morgen (17 augustus), samen met Yoko’s ouders weer in Nederland. Dus ik kan ze ontvangen…

Al met al blijft het een indringende tijd, in alle opzichten!
Ik blijf proberen het beste ervan te maken…
Mijn gevoelens blijven me parten spelen…
Ook dat blijkt toch echt een deel van me te zijn… Heb er vrede mee… Het is zoals het is…
En heeft beslist ook haar fascinerende kanten, waarbij je te maken krijgt met totaal andere facetten van je mens zijn… Maar die enorm verwarrend bleken voor mijn hele gevoelsleven…

Het guesthouse waar we verblijven heeft een zwembad. Maak er vrijwel elke dag gebruik van. Na een dag naar je beeldscherm staren is het een heel welkome afwisseling om de geest vrij te laten en het lichaam stevig bezig te laten zijn. Echt super dat dit hier beschikbaar is…

Op de zondagmorgen ging ik enkele keren met een van de kollegas naar de (rk) kerk… Ik denk dat er minstens 1000 mensen waren. Veel mensen stonden buiten. Enorme belangstelling; enorme devotie… Heel mooi… Ik houd in mezelf nu afstand van de kerk als instituut met haar dogma’s.
Zoek naar mijn eigen geloof, eigen religie… Ik blijf er echter ook van overtuigd dat er binnen de kerk veel positieve elementen zijn.
Het zal een mijlpaal voor de kerk zijn als het met haar eigen tekortkomingen in het reine zal kunnen komen…

Hier is karaoke razend populier. Ik ontkwam er niet aan om me over te geven aan de vraag om mee te gaan. Twee keer hebben we ons laten meeslepen met golden oldies van de Beatles, Abba, Beegees, enz. Heerlijk blijkt het te zijn om jezelf samen met een groepje vrienden gewoon over te geven aan het plezier van het zingen ook al zijn onze stemmen niet als die van Elvis… Heel veel Filippinos blijken trouwens juist wel fantastische goed te kunnen zingen…
Voor hun natuurlijk ook eigen muziek. in de eigen taal, waar bij het natuurlijk om de liefde gaat, maar zeker ook het bezingen van het Filipino zijn, trots zijn op jezelf, het bevestigen dat het goed is, dat je bent wie je bent…

Het prijsniveau van veel produkten blijkt hier een flink stuk lager te zijn… Shopping malls in de grote steden zijn als paddenstoelen uit de grond verrezen. Gigantische centra waar je je tegoed kan doen aan alles wat een mens zich wensen kan. Een oase van koelte in het buiten zo vaak broeierig, klef voelende klimaat… Met een goed gevulde portemonnaie kan je je hart helemaal ophalen… het blijft echter toch iets voor een relatief kleine groep welgestelden…

A glimpse from Paradise

PJ-DavaoSamal20100816ParadiseIslandReadyForTheFerryBoatEarlyMorning_2016x1512 Uiteindelijk kwam er van het bezoeken van toeristische plaatsen weinig terecht. Er lag gewoon te veel op ons bord. Ik ben door alles wat er in de afgelopen jaren gebeurd is enorm veel achter geraakt… waardoor enkele projecten flink in de knel dreigen te raken… We hebben er nu weer een flinke duw aan kunnen geven. En dan toch die laatste dag, gisteren, voor een halve dag naar Samal, een eiland, vlak voor de kust van Davao… Naar Paradise Island Resort… Om 6 uur in de morgen al op een katamaran-veer de sprong naar het eiland. Dat direkt aanmeerde aan het terrein van het resort.
PJ-DavaoSamal20100816ParadiseIslandBeach_2016x1512 Helemaal ingericht op de toerist. Gezinnen met kinderen, die hier een dagje willen genieten. Fantastische helder, heerlijk warm zeewater. Heerlijk gezwommen. Genoten van een ontbijt bij de nog koele zon… Rondkijken. Winkeltjes voor souvenirs… en blijkbaar ook een plek waar je snorkel- en duikspullen kan huren…
PJ-DavaoSamal20100816ParadiseIslandDiveJanGetsInstructionsFromBlu_2016x1512 Ik voelde me opgewonden raken… toch vragen… Het blijkt te kunnen! Binnen een half uur zou ik een proefduik kunnen maken! We hadden nog iets van 3 uur. Dat moest kunnen… Me ingeschreven… moet een contractje over mijn gezondheid en zat al gau met Blu, de instructeur, voor een uitleg over de belangrijkste principes van het duiken: masker, ademen, druk in je oren opheffen. En natuurlijk de verschillende handgebaren voor verschillende situaties. Het was 21 jaar geleden dat ik dit samen met Yoko op Cyprus deed… maar toen bleek het zicht beperkt… en op de plek was er niet al te veel zeeleven..
Vroeg me nu af of mijn lichaam dit nog wel allemaal zou toelaten… Maar vond dat het moest kunnen…
PJ-Davao Samal 20100814 Paradise Island dive Jan with Sea Anemone and fish Voorzichtig het trapje af van de kade… Het water in. Wennen aan het ademhalen. Vooral rustig ademen… zuigen… dan komt de lucht… heel rustig… het blijkt fantastisch te werken… vraagt nauwelijks kracht… Het voelt allemaal wat onwennig met die zware fles op je rug… maar eenmaal helemaal in het water voel je er niets van… Dan het hoofd naar beneden en vervolgens omlaag, voortbewegend met alleen je benen. Onder je ontsluit zich een totaal nieuwe wereld, een nieuw universum met een diversiteit die alles wat ik eerder zag, te boven lijkt te gaan… Het is stil… je hoort alleen het borrelen van de lucht die je uitademt. En onder je schuift de onderwaterwereld onder je door… Vissen met onwaarschijnlijk mooie patronen en kleuren, de meest bizarre vormen van koralen, zeeanemonen en andere wezens die uit een andere planeet lijken te komen… Adembenemend mooi…
PJ-DavaoSamal20100816ParadiseIslandDiveJanAllOKAfterComingUp_1280x960 Als je ooit in de gelegenheid komt dit te doen, laat die kans je niet voorbijgaan! Paradise Island, het resort doet haar naam eer aan. Ik heb het gevoel inderdaad even echt in het paradijs te zijn geweest.

Zit nu in de lounge in de luchthaven van Manila. Met een beetje geluk komt dit nog bij jullie aan…

Hopelijk kom ik morgen veilig thuis, en hoop jullie weer heel gau te ontmoeten,
Uit Manila,
jullie Jan