Author: Jan

Sterilisatie van Medische Hulpmiddelen met Stoom 

Herziene derde Nederlandse druk. 2018

ISBN: 978-90-75829-08-2. Uitgever/distributie: Interster, Wormerveer, Nederland.

Aankondiging op achterflap:

Met deze Nederlandstalige uitgave van het uit 1996 stammende boek Sterilization of medical supplies by steam wordt een mijlpaal bereikt in de Nederlandse sterilisatiewereld. Voor het eerst beschikken de Nederlandse centrale sterilisatieafdelingen hiermee over een boek dat het proces van sterilisatie van medische hulpmiddelen door middel van stoom uitgebreid, gedetailleerd en toegankelijk beschrijft.

Auteur Jan Huys gaf het Engelstalige boek in eerste instantie in eigen beheer uit en oogstte daarmee lof van de Europese sterilisatievereniging ESH (inmiddels WFHSS (World Federation for Hospital Sterilization Sciences) die het direct na verschijnen uitriep tot standaardwerk. Sinds die tijd is het boek nooit uit de aandacht verdwenen. Inmiddels is het boek in 9 talen verschenen en wordt wereldwijd gebruikt als basis voor opleidingen van Medewerkers Steriele Medische Hulpmiddelen.
Ondertussen werden binnen de kringen van de toenmalige Centrale Sterilisatie Club (de huidige Sterilisatieverening Nederland, SVN) stappen ondernomen om de opleiding tot sterilisatiemedewerker een nieuwe impuls te geven. Stappen die inmiddels hebben geleid tot een totaal vernieuwde, via de ROC’s georganiseerde opleiding waarbij de Nederlandstalige versie van het boek van Jan Huys als leidraad wordt gebruikt.
Peter de Haas en Philip de Vries (destijds respectievelijk hoofd CSA en ziekenhuisapotheker/ deskundige steriele medische hulpmiddelen in het UMC Utrecht), werden bereid gevonden om de tekst – andermaal herzien en geactualiseerd door Jan Huys – in het Nederlands te vertalen.
De derde druk is voorzien van een nieuw hoofdstuk. Hoofdstuk 9 is volledig gewijd aan  “Verpakken van te steriliseren medische hulpmiddelen”. Deze derde, volledig herziene Nederlandse druk heeft bewezen dat Sterilisatie van medische hulpmiddelen met stoom ruim twintig jaar na de eerste Engelstalige verschijning, de plaats heeft ingenomen die het feitelijk direct al verdiende: het standaardwerk voor de Nederlandse sterilisatiewereld.

Voorwoord

Inmiddels al weer meer dan 36(!) jaar geleden vertrok ik als technicus naar Ghana (West Afrika) waar ik 7 jaar zou blijven. Ik was verantwoordelijk voor het opzetten van een onderhoudsdienst voor de ziekenhuizen van de missie-gezondheidszorg. Aanvankelijk richtte het werk zich vooral op het daadwerkelijk uitvoeren van reparatie en onderhoud aan apparatuur in de breedste zin van het woord. In de latere jaren verschoven de taken zich steeds meer naar organisatorische activiteiten en vooral ook training. Het bleek dat voor de meeste apparatuur uitgebreid studiemateriaal beschikbaar was. Echter voor sterilisatie bleef het beperkt tot vaak karige gebruiksaanwijzingen van fabrikanten zonder verdere achtergrondinformatie.

Goede tijden! Als technicus actief in de operatiekamer van een missieziekenhuis in Ghana (Asin Fosu, 1982) Na terugkeer in Nederland (1989) werd uiteindelijk HEART Consultancy gestart (1995).	In de loop van de jaren concentreerde het werk zich steeds meer op sterilisatie van medische hulpmiddelen. Er werd gewerkt aan het boek en verzorgde trainingen, zoals hier voor CSA personeel in het ziekenhuis in Bungudu, Zamfara State, Noord Nigeria (2011)

Het was begin jaren 90; de tijd dat hier in Nederland de sterilisatiewereld enorm in beweging was. Nederland stond in de voorlinie van ontwikkelingen op dit terrein. De Richtlijnen Steriliseren en Steriliteit waren onlangs geformuleerd en vormden de grondslag voor de eerste Europese Normen met betrekking tot sterilisatie. Het vak professionaliseerde snel. Ik had me in het streven om een boek hierover uit te brengen dan ook stevig onderschat. Ik kon een cursus volgen bij Machiel-Jan Bot die me met groot enthousiasme inleidde in de wereld van micro-organismen, infectiepreventie en sterilisatie. Om informatie te verzamelen kwamen er contacten met het bedrijfsleven en onder andere het RIVM, waar indertijd de legendarische Jack van Asten met strakke hand steriliserend Nederland aanstuurde. Uit de informatie die langzaam maar zeker werd verzameld kon de eerste Engelse uitgave ontstaan, die onder auspiciën van de ESH (de voorloper van de huidige WFHSS) in 1996 werd uitgegeven. In 2004 verscheen de tweede bijgewerkte druk.

Het goed functioneren van de sterilisatoren is cruciaal. In veel projecten wordt ook training voor technici aangeboden. St. Joseph’s Hospital, Monrovia, Liberia (2015)	Oorspronkelijk waren de trainingen vooral op Afrika gericht, echter later werden ook trainingen in Azië gegeven, zoals hier in Hospital Kuala Lumpur (2017). Het inmiddels verschenen boek vormt steeds de leidraad.

Bij ontmoetingen met mensen in het (Nederlandse) veld kwam de steeds vraag wanneer er eindelijk een versie in het Nederlands zou verschijnen.
In het midden van 2005 namen Peter de Haas, hoofd CSA en Philip de Vries, ziekenhuisapotheker/Deskundige Steriele Medische Hulpmiddelen, beiden verbonden aan het UMC Utrecht, het initiatief en kwam er een eerste aanzet van de vertaling. In 2006 werd de knoop doorgehakt en werd tot publicatie besloten. Het bedrijf Interster stelde zich bereid om de financiering en uitgave te realiseren. De tekst werd getoetst en waar nodig aangepast aan de Nederlandse situatie. In 2007 verscheen de eerste Nederlandse druk.

Vanwege het enorme belang van het reinigen van medische hulpmiddelen voordat zij worden gesteriliseerd werd in de 2^e druk hierover een hoofdstuk toegevoegd. Verpakkingsystemen spelen een cruciale rol om de steriliteit van hulpmiddelen te waarborgen op het moment van gebruik. Dit onderwerp werd in de eerdere uitgaven onderbelicht. Vandaar dat in deze 3^e herziene druk hierover een nieuw hoofdstuk is opgenomen.

Sterilisatie blijkt een vak te zijn met raakvlakken uit de meest uiteenlopende takken van wetenschap en techniek: van microbiologie, geneeskunde, tot werktuigbouw, elektronica en informatietechnologie. Uiteindelijk is het ook een confrontatie van leven en dood: Leven op micro-schaal wordt massaal geofferd ter bescherming van het onze. Daarmee krijgt sterilisatie haast een filosofisch/ethisch karakter.

Dit boek wil een inleiding zijn voor hen die te maken krijgen met dit fascinerende vakgebied dat een niet te onderschatten bijdrage levert aan de veilige behandeling van de vele patiënten, die daarmee hun leven mede aan onze zorg toe vertrouwen. Voor de realisatie van deze Nederlandse uitgave wil ik hierbij iedereen die erbij betrokken was – ook weer bij deze derde druk – van harte bedanken voor hun hulp, vertrouwen en geduld. Met name wil ik hier noemen:

Roald Strackx, Lia Soetendal, Bob Randshuizen, Interster International BV Peter de Haas, Philip de Vries, UMC Utrecht Tom Peereboom, SVN Adrie de Bruijn, RIVM, Bilthoven Arjan van Drongelen, RIVM, Bilthoven Melchior Oldenburger, Martiniziekenh., Groningen Jan Middelhoven, Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede Machiel-Jan Bot, MediThema Thea Daham Mariette Jungblut, LUMC Leiden Marcel Klerk, Rik Liefting, PMT, Alblasserdam	Gerbrand Boelens, Ziekenh. Eemland Amersf. Kees Rusman, Spaarne Gashuis, Hoofddorp Brecht Mané, Ziekenhuis Bernhoven, Uden Bas Hijl, VU Medisch Centrum Amsterdam Tim Galekop, TigaMed, Hoeilaart, België Kea de Oude
	Jan Huys, Mei 2018